5.5. Selectie en DNA-informatie
- Former user (Deleted)
- Tessa Jacobs
Genomic selection
De genen en chromosomen bestaan uit DNA. Dit DNA is niet bij alle dieren binnen een diersoort gelijk. De kip heeft bijvoorbeeld bruine veren en de andere witte. Die verschillen in het DNA kunnen in laboratoria onderzocht worden. Er zijn veel kleine stukjes DNA waarvan precies bekend is waar ze liggen op de chromosomen en hoeveel verschillende vormen (allelen) ervan zijn. Deze stukjes worden genetische merkers genoemd. Het zijn een soort vlaggetjes op het genoom. De kleur van zo’n vlaggetje geeft dan de vorm (allel) weer en de plaats ligt vast voor alle dieren in die soort. Genetische merkers kunnen daardoor gebruikt worden om het DNA van het dier, dus het genotype, te beschrijven.
Op de chromosomen zijn stukjes bekend waarvan precies bekend is waar ze liggen: de genetische merkers. De plaats van die genetische merkers ligt vast (daarom heten ze ook merker: markeer). In de figuur zijn dat de vlaggetjes. Maar hoe het DNA er daar precies uitziet, kan verschillen. Die verschillen worden allelen genoemd. Die zijn hier aangegeven met de kleur van de vlaggetjes. Elk dier heeft per chromosoom twee kopieën. Binnen een dier kunnen de allelen van een merker verschillen en tussen dieren ook.
Hoe meer merkers er op een chromosoom ‘gemapt’ (in het laboratorium zichtbaar gemaakt) zijn, hoe nauwkeuriger je het genotype van een dier kunt beschrijven. Van een aantal merkers is bekend dat ze vlakbij een gen liggen waarvan de werking bekend is. Dat kan bijvoorbeeld een genetische afwijking zijn, maar ook een gen dat bij groei betrokken is. Deze informatie over het genoom van elk dier kun je combineren met de informatie die bij ‘normale’ selectie ook al bekend is. Daardoor kun je nog nauwkeuriger de genetisch beste dieren selecteren. Deze manier van selecteren noemen we genomic selection.
Naast genomic selection worden genetische merkers ook gebruikt voor ouderschapscontrole, het oplossen van misdaden met dieren (diefstal), en controle op de herkomst van dierlijke producten (paardenvlees in de kroketten).