1.2 Microbiologische besmetting & analyse
- Servicedesk Groenkennisnet.nl
- Tessa Jacobs
- Remko Lette (Deactivated)
Microbiologische besmetting
Organische mest bevat zeer veel bacteriën. Gelukkig veroorzaken het merendeel van deze bacteriën geen ziekten bij de mens. Van een paar soorten is wel bekend dat ze ziekten kunnen veroorzaken. Tot deze groep van ziekteverwekkers behoren sommige groepen van E. coli en Salmonella. Verder zijn ook van Listeria monocytogenes en bepaalde groepen Campylobacter bekend dat ze ziekten bij mensen kunnen veroorzaken. In laboratoria kan mest getest worden op eventuele aanwezigheid van ziekteverwekkers. Meer informatie over E. coli, STEC/ EHEC, Salmonella, Listeria en Campylobacter lees je hieronder.
Microbiologische Analyse
Test laboratoria kunnen de aanwezigheid en vaak ook de hoeveelheid van ziekteverwekkers in organische mest meten. Dit gebeurt door ziekteverwekkers onder specifieke omstandigheden op te kweken om deze te onderscheiden van de vele andere soorten van bacteriën die leven in mest. Dergelijke analyses vereisen daarom een zorgvuldig protocol om er zeker van te zijn dat het om de juiste bacteriegroepen gaat die ziekten bij mensen veroorzaken. Deze laboratoria zijn daarvoor gekwalificeerd en de uitkomsten van de analyses zijn betrouwbaar.
Lees meer
Escherichia coli is een bacteriesoort die algemeen in darmen van mens en dier voorkomt. In principe is deze bacteriesoort niet pathogeen voor de mens en zelfs nuttig voor het functioneren van het darmstelsel. Maar er zijn enkele varianten van E. coli die wel degelijk pathogeen zijn. Escherichia coli behoort tot de groep van Gram-negatieve bacteriën (Familie Enterobacteriaceae) en kenmerkt zich door optimale groei bij 37°C (meest voorkomende temperatuur bij warmbloedige dieren), mogelijkheid tot groei in afwezigheid van zuurstof en gevoeligheid voor hoge temperaturen (vanaf 55°C). Vanwege de algemene aanwezigheid van E. coli in darmstelsels van mens en dieren wordt deze bacteriesoort als indicator gebruikt voor fecale besmetting van water en dit wordt uitgedrukt in het ‘coli-getal’. Een laag coli-getal hoeft daarom nog niet tot risico’s voor de gezondheid te leiden, maar het geeft wel aan dat water in contact is geweest met dierlijke en/ of menselijke ontlasting. Er zijn varianten van E. coli die genen hebben verkregen die deze bacteriesoort tot een ziekteverwekker maken en/ of resistent maken tegen uiteenlopende groepen van antibiotica. Escherichia coli varianten die ziekteverwekkende genen bevatten kunnen misselijkheid, buikpijn en soms ook buikloop veroorzaken en omdat ze resistent kunnen zijn tegen sommige soorten antibiotica zijn deze bacteriën bij ziekte soms moeilijk te bestrijden.
Kolonies van de E. coli bacterie op een agarschaal. Elke paarse vlek is een kolonie die bestaat uit miljoenen cellen, allemaal afkomstig zijn van één E. coli cel. Iedere cel deelt zich elke 20 minuten en na 16 uur incuberen van de agarschaal bij 37℃ (de lichaamstemperatuur van de mens) zou dat 248 (bijna 300 biljoen!) cellen kunnen opleveren. In de praktijk gebeurt dat niet omdat voedingstoffen in de agarplaat opraken, maar het zijn er in ieder geval zoveel dat de bacteriën zichtbaar worden. Door het aantal kolonies te tellen en te vermenigvuldigen met een verdunningsfactor wordt het E. coli getal berekend.
Salmonella Typhimurium, maar de volledige taxonomische naam is Salmonella enterica subspecies enterica serovar Typhimurium. Salmonella Typhimurium behoort net zo als E. coli tot de groep van Gram-negatieve bacteriën (familie Enterobacteriacea). De gehele groep van S. Typhimurium is pathogeen en kan bij orale inname in lage dichtheden al leiden tot ziekteverschijnselen, waaronder (buik) pijn, koorts en diarree. Salmonella Typhimurium groeit optimaal bij 37°C en kan ook bij lage zuurstof concentraties groeien. Verder is deze pathogeen gevoelig voor temperaturen boven de 55°C. Verdere informatie over deze ziekteverwekker kan gevonden worden op de webpagina van het RIVM (https://lci.rivm.nl/richtlijnen/salmonellose).
