9.3 Nematodirose

Nematodirus is een wormgeslacht dat op de meeste bedrijven voorkomt en sterfte kan veroorzaken. Er komen drie soorten voor, elk goed herkenbaar aan het ei dat ze produceren. Van die drie is Nematodirus battus verreweg de meest schadelijke. In het voorjaar is grasland waarop in het afgelopen jaar geen (geiten)lammeren of runderen in hun eerste weideseizoen hebben gelopen zeker vrij van Nematodirus.

Deze wormsoort heeft een afwijkende cyclus ten opzichte van de andere gevaarlijke  maagdarmwormsoorten voor schapen. Ontwikkeling tot L3-larve gebeurt in het ei. Nematodirus–eieren overwinteren op het land en komen door temperatuurstijgingen tot ontwikkeling waardoor in het voorjaar (april/mei/juni) de besmetting op het land ineens hoog kan oplopen. Grote aantallen larven in de darm kunnen nematodirose veroorzaken bij lammeren. Nematodirus is in het voorjaar vooral voor jonge lammeren gevaarlijk omdat weerstandsopbouw tegen Nematodirus sneller verloopt naarmate ze ouder zijn. Let in deze periode dan ook goed op verschijnselen van nematodirose als diarree en groeivertragingen. Andere symptomen naast ernstige diarree zijn vermagering en dorst. Deze wormsoort is verraderlijk omdat de larven de meeste schade al hebben aangericht voordat in de mest eieren zijn te vinden.

Wat Nematodirus betreft is in de zomer en het najaar al het grasland voor in het voorjaar geboren lammeren veilig. Grasland kan in het najaar voor lammeren die in de zomer en het najaar zijn geboren  wel gevaarlijk zijn als daar eerder in het weideseizoen andere lammeren of runderen in hun eerste weideseizoen zijn geweid. Ooien hebben zoveel weerstand opgebouwd dat ze slechts weinig Nematodirus eieren uitscheiden en geen rol van betekenis spelen in de overdracht van Nematodirus op de lammeren.

Op basis van eerder uitgevoerde mestonderzoeken (6) bij uw ooien en/of lammeren kan zijn vastgesteld dat Nematodirus  battus  op uw bedrijf voorkomt, zodat u daar (volgend jaar) rekening mee kunt houden.

Nematodirus-bestrijdingsadvies:

Ontworm de lammeren als volgens de WormenWijzer een grote kans bestaat op een Nematodirus-besmetting of er een gegrond vermoeden is (Nematodirus-historie, nematodirose-verschijnselen). Deze wormsoort is verraderlijk omdat de larven de meeste schade al hebben aangericht voordat in de mest eieren zijn te vinden. Wacht bij vermoeden van nematodirose daarom niet tot u eieren van Nematodirus battus in de mest aantreft maar ontworm uit voorzorg meteen om schade te beperken en sluit gelijktijdig uit dat geen andere ziekteverwekkers de diarree veroorzaken. Voer wel mestonderzoek (6) uit om te bepalen of ook andere wormsoorten naast Nematodirus aanwezig zijn en ziekte (geel en rood) kunnen veroorzaken en uw wormmiddelkeuze op te baseren.

Ontworm alle lammeren (100%) met minimaal 2 weken weidegang  met een middel uit groep 1 (4) als uit mestonderzoek blijkt dat er geen andere wormsoort(en) een bedreiging kunnen vormen voor de gezondheid van de lammeren. Ontworm alle lammeren in het koppel (100%) met een middel uit groep 2, 3 of 4 (4) als uit mestonderzoek blijkt dat ook andere wormsoorten naast Nematodirus aanwezig zijn en ziekte (geel en rood) kunnen veroorzaken. Vermijd onderdoseren (1). Verweid de lammeren zoveel mogelijk naar land waar vorig jaar geen lammeren of runderen in hun eerste weidegang hebben gelopen. Ontworm 2 weken later alle lammeren van dit aflamseizoen (100%) die u 2 weken eerder niet heeft ontwormd omdat ze toen nog geen 2 weken weidegang hadden gehad op dezelfde manier.

Noteer per afzonderlijk weidend koppel lammeren de datum van de behandeling(en), het gebruikte middel en de dosering. Als is behandeld is met een middel uit groep 1 raadpleeg dan de WormenWijzer over een week weer omdat andere wormsoorten dan kunnen gaan spelen. Raadpleeg de WormenWijzer 4 weken na het behandelen een middel uit groep 2, 3 of 4 opnieuw voor een advies op maat. Onder bepaalde omstandigheden kan 4 weken na behandeling de wormlast weer een gevaar vormen voor de lammeren.