Het dier voorop in kringlooplandbouw
- Michelle Pijpers (Deactivated)
- Servicedesk Groenkennisnet.nl
In de visie van de Rijksoverheid moet Nederland in 2030 voedsel duurzaam produceren. De landbouw moet dan werken volgens de principes van kringlooplandbouw waarbij niets verspild wordt en waar reststromen maximaal worden ingezet. Dieren spelen hierin een grote rol, want zij zetten gras en reststromen van onze voedselproductie om in hoogwaardig voedsel en mest. Maar welke gevolgen heeft kringlooplandbouw voor dieren? Biedt dit kansen of juist bedreigingen voor dierenwelzijn? In de volgende video van de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) wordt hier nader op ingezoomd.
Kansen én bedreigingen
De Raad voor Dierenaangelegenheden adviseert dus om het welzijn van dieren, inclusief diergezondheid, bij de omschakeling naar kringlooplandbouw voorop te zetten. Kringlooplandbouw biedt volgens de Raad kansen én bedreigingen. Aandachtspunten/scenario’s:
Worden er meer en nieuwe reststromen gevoerd? Zo ja, wat betekent het voeren van deze reststromen voor de gezondheid van het dier, en het soorteigen gedrag? Mogelijke bedreigingen en kansen zijn:
❗ Fysische of chemische residuen, of biologische besmettingen | ➕ Minder ziektes door lager productieniveau |
❗ Lagere voedingswaarde (minder voedingsstoffen) | ➕ Meer variatie in voer passend bij soorteigen gedrag |
❗ Andere verteerbaarheid (risico op darmproblemen) | |
❗ Wisselende hoeveelheid en kwaliteit |
Kringlooplandbouw is vooral gericht op het behouden en beheren van natuurlijke grondstoffen en dit biedt ruimte voor keuzes in huisvesting en bedrijfsvoering. Bij risico’s en kansen kun je denken aan:
❗ Slechter stalklimaat en minder buitenuitloop door beperken nutriëntenverliezen | ➕ Beter stalklimaat door scheiden mest en urine |
❗ Bij buitenuitloop meer ziekten (vogelgriep, tetanus, leverbot) | ➕ Bij buitenuitloop meer variatie in omgeving en meer diereigen gedrag |
Welk dier past in kringlooplandbouw? Geschiktheid hangt samen met:
Vermogen om reststromen en gras om te zetten in hoogwaardig voedsel.
Bestand zijn tegen wisselende kwaliteit en hoeveelheid voer
Of huidige rassen ook passen bij een lager productieniveau.
Reflectie: Inspirerende voorbeelden
We geven hier een aantal inspirerende voorbeelden die mogelijk recht doen aan de principes van kringlooplandbouw én aan het welzijn van het dier. De meeste van deze voorbeelden zijn te vinden in het document “Toekomstige voedselproductie. Een portret van pionierende boeren die bijdragen aan kringlooplandbouw in Nederland”
Kies er drie in verschillende veehouderijsectoren en houd deze tegen het licht op basis van bovengenoemde aandachtspunten/scenario’s?
Ken je nog andere voorbeelden of wil je zelf nog op zoek naar andere voorbeelden?
Pluimveebedrijf De Kloeke Kip. Een integraal duurzaam stalsysteem met aandacht voor milieu, de omgeving, dierenwelzijn, en werkomstandigheden om een betaalbare kip op de markt te brengen met minimale uitstoot en vitale dieren.
De Bongerdhoen: scharrelvleeskuiken in de kersenboomgaard
Oerei: zaadvoer uit Europa, zelf gekweekte insecten als voer, klimaat neutrale boerderij
De Lankerenhof: verwaarden haantjes
Kipster: voedsel uit restromen van onder andere bakkerijen, gesloten kringloop, duurzame eierdoos, verwaarden haantjes
Claresse: kweken zoetwatervis in overdekte vijvers met water recirculatiesysteem
Aquacultuur Groesbeek: duurzame palingkwekerij, 50% minder energiegebruik
Hamletz: merk varkensvlees, diervriendelijk huisvesting, energie neutrale bedrijfsvoering, geen soja,
lupine als voer
Houbensteyn: varkensbedrijf in kringloop door reststromen als voer en vergister voor mest
Weerribben zuivel: zuivelproducten, weidevogelbescherming, duurzaam verpakking
Wildrundvlees: rundvlees uit natuurgebieden, natuurbeheer, worden niet bijgevoerd, biodiversiteit.
Eytemaheert: Natuurboerderij met Groninger Blaarkop koeien, vergroten biodiversiteit, werkt natuurinclusief.
De Graasboerderij: biologisch-dynamisch melkveebedrijf, er wordt zo weinig mogelijk met inputs van buiten gewerkt, geen antibiotica.
Breugelse Bokken: verwaarding van bokjesvlees
Relevante bronnen en links
In de zienswijze ‘Dierenwelzijn in de kringlooplandbouw’ geeft de RDA de aanbeveling om dierenwelzijn en diergezondheid voorop te zetten bij de omschakeling naar kringlooplandbouw en verder te bouwen aan een dierwaardige veehouderij.
Zienswijze Dierenwelzijn in de kringlooplandbouw, samenvatting Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA), 2020
In de toekomstvisie kringlooplandbouw van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wordt toegewerkt naar voortdurende verlaging van het verbruik van grondstoffen en een zorgvuldig beheer van bodem, water en natuur.
Toekomstvisie, Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden, animatie LNV, 2028
Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden: Nederland als koploper in kringlooplandbouw, Visiedocument LNV, 2018
In het “Deltaplan Veehouderij” geeft de Dierenbescherming haar visie voor de veehouderij in 2050: diergericht en integraal duurzaam. Een veehouderij waarin dieren beter hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen, waarin de boer beter betaald wordt en waarin biodiversiteit toeneemt.
Deltaplan Veehouderij, website
Deltaplan Veehouderij, Dierenbescherming, 2020
In “Toekomstige voedselproductie” staan 88 inspirerende voorbeelden van innovatieve voedselproductie in Nederland. De voedselproducerende bedrijven zijn innovatief in termen van vernieuwend voor de sector en ze dragen bij aan kringlooplandbouw.
Toekomstige voedselproductie. Een portret van pionierende boeren die bijdragen aan kringlooplandbouw in Nederland, Wageningen Economic Research, 2020
In een video van KnowWhy worden zes verschillende perspectieven uitgelicht als basis voor de discussie hoe de toekomst van de kringlooplandbouw ingericht kan worden.
Kringlooplandbouw, wat is jouw perspectief? Video KnowWhy, 2021