Stress en dierenwelzijn

Dierenwelzijn wordt vaak in verband gebracht met stress. Als een dier veel stress ervaart, is het welzijn niet optimaal. Helemaal geen ‘stress’ kan echter ook betekenen dat het dier zich verveelt. Er is een onderscheid tussen acute en chronische stress.

Acute stress

Mensen vinden stress meestal negatief: je ‘lijdt’ aan stress. Maar als je stress ervaart, gebeurt er van alles in je lichaam. Je maakt onder andere hormonen aan. Die hormonen, bijvoorbeeld cortisol en adrenaline, zorgen ervoor dat er energie vrijkomt. Dat is op zich een gunstig proces. Het helpt mens en dier om de situatie op te vangen en om zich aan te passen aan de veranderende omgeving. Als een dier acute of kortdurende stress ervaart, hoeft dat dus geen probleem te zijn, als het maar niet te heftig is. Stress zorgt daarnaast

Chronische stress

Acute stress hoeft dus geen probleem te zijn. Anders wordt het wanneer een dier een aanhoudend stressvolle situatie meemaakt waarop het niet goed kan reageren. Dit leidt tot langdurige, oftewel chronische stress. Een voorbeeld is het opgesloten zitten in een te klein hok. Het dier kan zich dan niet herstellen of aanpassen aan de situatie. Ondertussen blijven de stresshormonen in het lichaam vrijkomen. Dit soort stress kan schadelijke gevolgen hebben, zoals een verminderde weerstand, een slechte wondgenezing en hartproblemen. Voortplanting en groei hebben tijdens stress geen prioriteit en ook dit zorgt op de langere duur voor problemen. Het lichaam is niet eindeloos in staat een stressrespons vol te houden en raakt uiteindelijk uitgeput.

Voorspelbaarheid en beheersbaarheid

In onvoorspelbare situaties of wanneer een dier geen controle heeft over zijn omgeving ontstaat stress. Hoe minder voorspelbaar de situatie is, hoe meer stress het oplevert. Experimenten met ratten zijn hier een goed voorbeeld van. Ratten die via hun staart een elektrische schok werd toegediend, kregen minder stressverschijnselen (zoals maagzweren) wanneer de schok werd aangekondigd door een lichtsignaal. Stress wordt ook minder als dieren controle hebben over de situatie en deze zelf kunnen sturen.