1. De insectenteelt

Ontstaan van de sector

In Nederland lijkt het alsof de insectenteelt een nieuwe ontwikkeling is, maar als je naar andere landen kijkt, blijkt het al eeuwen lang in de praktijk gebracht. Het begon met insecten oogsten in het wild, met name in Afrika en Azië. Deze manier van insecten verzamelen, werd echter negatief beïnvloed door landbouw, woestijnvorming  en verstedelijking. Vervolgens werd er gestart met een meer professionele manier van de insectenteelt. Net als wat met andere landbouwhuisdieren is gebeurd. Mede gemotiveerd door de sterke groei van de wereldbevolking, waardoor de vraag naar een kwalitatief goede eiwitbron toeneemt. Op het moment ontstaat er steeds meer interesse in de insectenteelt, zowel voor de menselijke als dierlijke consumptie, over de gehele wereld. In onderstaande grafiek is te zien welke soort insecten vooral gebruikt worden voor consumptie door mensen.

Open

Meest gebruikelijke insecten voor consumptie

Insecten zijn een belangrijke bron van hoogwaardige eiwitten en vetten. Ze kunnen gebruikt worden voor humane consumptie, diervoeder en veevoeder. Deze wiki richt zich met name op insecten die gebruikt worden in pluimveevoeding. Over de eiwitbehoefte van pluimvee en de mogelijkheden van insecten hierin, gaat hoofdstuk 7.

Keuze voor insect

Insecten kunnen een goede vervanging zijn voor de traditioneel gebruikte eiwitbronnen. Er zijn alleen in Nederland al rond de 20.000 soorten insecten. Kijken we wereldwijd, dan zijn er meer dan één miljoen! Meer dan genoeg keus dus. Natuurlijk zijn ze niet allemaal geschikt. De tabel geeft aan hoeveel soorten eetbare insecten er zijn per categorie.

Open

Aantal soorten eetbare insecten per categorie

Welke insecten kunnen het best gebruikt worden? Daar zijn de meningen over verdeeld. Dit hangt sterk samen met het doel van de insecten. Is het voor menselijke consumptie? Voor pluimvee? Maar ook: in welk land worden de insecten gekweekt en welke regels gelden daar? Wat zijn de kosten van het kweken?

In de natuur zijn insecten vaak ‘seizoensgebonden’. Ze zijn er niet het hele jaar door. Ze zullen dus in een gesloten omgeving gekweekt moeten worden, om het klimaat voor de insecten optimaal te kunnen regelen.
Onderstaande kaart laat de verspreiding van landen zien, waar de meeste insecten gegeten worden:

Om te bepalen welke insecten populair zijn voor het gebruik in veevoer, kijken we naar een aantal criteria. Dit zijn:

• De snelheid waarmee een insectensoort zich voortplant

• Globale verspreiding

• Efficiëntie in omzetting van organische reststromen

• Onschadelijk voor mens en omgeving

• Productiesysteem waarin insecten gekweekt kunnen worden

Als deze criteria in acht worden genomen komen we uit op enkele soorten insecten, die momenteel het meest gekweekt worden. In deze wiki is gekozen voor onderstaande drie:

• De Black Soldier Fly/ Zwarte Wapenvlieg/ Zwarte Soldatenvlieg
  
  

• De huisvlieg
  
  

• De meelworm
  
  

De insectenkweek is nog volop in ontwikkeling en er zijn meer veelbelovende insecten te vinden, zoals kakkerlakken en krekels.

Duurzame keten

Er is momenteel vraag naar duurzaam geproduceerde producten. Eiwit dat van ver moet komen, past niet bij die gedachte. Het doel is een ‘duurzame keten’ creëren. Wat is dat eigenlijk?

Een duurzame keten:

• heeft geen of een positief effect/impact op de natuurlijke omgeving (duurzaam voor het milieu)

• is winstgevend in elke schakel (economisch duurzaam)

• wordt breed gedragen en heeft voordelen voor de samenleving (sociale duurzaamheid)

In de documentaire De Insectensector in Nederland onder de loep geeft prof.dr.ir. Arnold van Huis aan dat er enorme milieuvoordelen zijn bij het gebruik van insecten. Wanneer je kijkt naar het volledige productieproces is het landgebruik bij insecten t.o.v. rundvlees 10x beter, het watergebruik 7x beter en de uitstoot van broeikasgassen 7-8x lager.

Frank Gorter (Hoofd Afdeling Dierhouderijsystemen Wageningen Livestock Research) geeft in dezelfde documentaire aan dat insecten de dierlijk productie minder afhankelijk kunnen laten worden van soja. Soja is momenteel een veel gebruikte eiwitbron in de dierhouderij. Het gebruik van soja staat ter discussie. Onder andere vanwege de ontbossing die plaats vindt voor de productie van soja. Ook wordt het ver weg geteeld. Insecten kunnen overal gekweekt worden en beperken daarmee de transportkosten.

In Nederland kan de energieprijs echter hoog oplopen. Is insecten kweken dan wel duurzaam rendabel? Dat wordt in het hoofdstuk economie besproken.