Zwarte rat

De meeste zwarte ratten hebben een blauwgrijze tot zwarte rug- en buikzijde. Individuen met bruine en grijsbruine rugzijden en ee lichte buikzijde komen echter ook voor.

Het lichaam van de zwarte rat is slank gebouwd, de snuit is vrij spits en de rat heeft grote oren, die naar voor geklapt tot over grote, kraalachtige ogen komen. Volwassen exemplaren zijn met een afmeting van het lichaam van 14-23 cm een stuk kleiner dan de bruine rat. De dunne staart is langer dan het lichaam (17-25 cm) en wordt handig gebruikt om te klimmen. Het gewicht van een volwassen zwarte rat bedraagt 150-250 gram.

In tegenstelling tot de bruine rat, komt de zwarte rat vrijwel niet buiten voor. De zwarte rat is sterk gebonden aan gebouwen, en vaartuigen. Hij wordt daarom ook wel dakrat of scheepsrat genoemd. De zwarte rat is een alleseter met een duidelijke voorkeur voor granen, meel, zaden vruchten en eet ongeveer 15 gram per dag. Hij is een ware klimmer, vlug en lenig, en schuilt en nestelt vooral op hoge droge plaatsen. De zwarte rat komt plaatselijk voor in havengebieden en op veevoeder- en agrarische bedrijven in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.

De zwarte rat heeft een draagtijd van 20-24 dagen en heeft een nestgrootte van 6-10 jongen. De zoogperiode is 3 weken en na 3 maanden zijn ze geslachtsrijp.

Naast vraatschade aan voedsel, kan de zwarte rat schade veroorzaken door het knaaggedrag en door het overbrengen van ziekten op mensen en dieren. De zwarte rat is de oorzaak geweest van de pestepidemieën in de middeleeuwen in Europa. De bacterie die de pest veroorzaakt, wordt door de rattenvlo verspreid. Ook kunnen ze voedsel ongeschikt maken door erin te urineren en door er uitwerpselen in achter te laten. De uitwerpselen van een zwarte rat zijn ongeveer 1 cm lang en 2-3 mm dik, zwart van kleur en spits, banaanvormig.

Bij de bestrijding van de zwarte rat is preventie het belangrijkste aspect. Dit kan door bouwkundige maatregelen waardoor ratten niet binnen kunnen komen en door hygiënische maatregelen waardoor er voor de ratten geen voer te vinden is. Daarnaast kunnen de ratten mechanisch (klemmen, vallen) en chemisch (giftig lokaas) worden bestreden. Chemische bestrijding mag alleen gedaan worden door mensen met een geldig Bewijs van bekwaamheid hiervoor.

• Dossier knaagdierbeheersing (Groen Kennisnet)