7.4.2 Weven
- VezelhennepWiki
Weven is een techniek waarmee garens rechthoekig kruisend vervlochten worden tot stoffen. De garens in de lengterichting worden kettinggarens (‘scheringdraden’) genoemd en de garens die daar loodrecht doorheen gevlochten worden heten inslaggarens. Met behulp van de schachten kunnen de kettinggarens uit elkaar verwijderd (‘opgetild’) worden waardoor een opening ontstaat waarin het inslaggaren aangebracht kan worden. Na iedere inslag wordt een andere groep kettinggarens met behulp van een schacht opgetild en wordt een volgend inslaggaren in de opening (ook ‘sprong’ of ‘gaap’ genoemd) aangebracht.
Afhankelijk van de manier waarop de kettinggarens door de verschillende schachten zijn gestoken en de volgorde waarmee de schachten de kettinggarens ‘optillen’, kunnen verschillende patronen gemaakt worden. Enkele voorbeelden zijn gegeven in onderstaande figuur.
Gekopieerd uit Motiv.[1]
Gekopieerd uit Motiv.[1]
Het inbrengen van de inslag in de opening (‘gaap’) kan op verschillende manieren gebeuren, namelijk door middel van een schietspoel (vroeger), grijpers, projectiel, lucht -en/of waterstraal.
Natgesponnen hennepgaren kan geweven worden op grijpergetouwen; het weven met luchtgetouwen zorgt voor meer problemen. Gecotoniseerde vezels, zowel ringgesponnen als rotorgesponnen, kunnen met zowel grijper- als luchtgetouw geweven worden.
Onderstaande tekening toont het principe van de overdracht van de inslag volgens het dubbelgrijpersysteem. De inslag (rood) zit in de grijpergever (links) en de top van de inslag vormt als het ware een brug in de grijperkop. De grijpernemer (rechts) beweegt in de grijpergever waarbij de “haak” van de grijpernemer voorbij de inslag beweegt. Op het moment dat de grijpernemer terugkeert naar rechts grijpt de “haak” van de grijpernemer de inslag, klemt deze vast en transporteert de inslag verder door de opening.
Garen op basis van gecotoniseerde hennepvezel kan geweven worden met een luchtgetouw. Hierbij wordt de inslag via een voorafwikkelaar via verschillende luchtblazers in estafettevorm door de opening (‘gaap’) gevoerd. Hierna wordt de inslag aangeslagen door het riet en begint de cyclus opnieuw. De inslag wordt aan beide zijden van het doek afgesneden.
[1] Motiv, ‘Aankoopwegwijzer voor circulair textiel 1 – Module 3B: Doeken uit textile’, https://data.secureserver.be/databases/bedrijven.nsf/webopen/downloads/$file/GDCA3Bdoeken.pdf
[2] Joke Nientker, ‘Fragment stof AM-1993-65-5, van textielloodje uit scheepswrak Aanloop Molengat’, 2011,
[3] Geert de Smedt, ‘Weven’, Cusus 2020-2021.