Stikstofwortelknolletjes

Op de wortels van vlinderbloemige planten (Fabaceae) vormen zich onregelmatige knolletjes van enkele mm doorsnede.

De wortels van vlinderbloemige planten scheiden bepaalde stoffen (flavonoïden) uit die Rhizobium aantrekken. Deze stoffen zetten de bacterie aan tot het vormen van stoffen die op hun beurt de plant aanzetten tot het maken van galweefsel, de knolletjes. De Rhizobium-bacteriën leven in deze knolletjes in symbiose met de vlinderbloemige plant. De Rhizobium-bacteriën zetten met behulp van een specifiek enzym (nitrogenase)  luchtstikstof (N₂) om in ammoniak (NH₃) dat vervolgens door andere bacteriën wordt omgezet in nitraat (NO₃^-). Dit nitraat lost op in bodemwater en kan zo door de wortels van de plant worden opgenomen als voedingsstof. Het is een symbiose, dus de plant geeft de bacterie ook iets terug in de vorm van appelzuur, een afbraakproduct van glucose. Dit appelzuur kan de bacterie gebruiken als koolstofbron om te blijven leven. Een hoog stikstofgehalte in de grond blokkeert de ontwikkeling van de wortelknolletjes, omdat de plant er dan geen voordeel van heeft om deze symbiose aan te gaan.

Bij bomen, zoals bij elzen vindt een soortgelijke stikstofbinding plaats door de Frankia alni-bacteriën.

Doordat een vlinderbloemige op deze manier de grond verrijkt met stikstof, worden vlinderbloemige gewassen vaak gebruikt als groenbemester of tussengewas in een vruchtwisselingscyclus.

Niet van toepassing.