16. Bedrijfsspecifiek waterbeheer

Klimaatrisico – droogte, wateroverlast, temperatuurstijging en ziekten & plagen

Bedrijfsspecifiek waterbeheer kan helpen om de effecten van wateroverlast, droogte, verzilting en temperatuurstijging te beperken.

Definities

Met bedrijfsspecifiek waterbeheer neem je als boer zelf op jouw bedrijf maatregelen om het waterbeheer te optimaliseren. Het gaat hier om een breed scala aan maatregelen:

1. Boerenberging

2. Peilgestuurde drainage

3. Ondiepe (nauwe) drainage

4. Infiltratie en inundatie

5. Grondwatergestuurd peilbeheer

6. Peilbeheer middels een eigen stuw (eventueel automatisch aan te sturen)

Daarnaast zijn er hulpmiddelen om het waterbeheer te objectiveren:

1. Beslissings Onderstuenende Systemen en computermodellen, zoals Farmmaps met hierin apps

2. Vochtsensoren in het veld om vochtspanning te meten

3. grondwaterpeilbuizen om het peil van je perceel te kennen en hiermee rekening te kunnen houden met de vochtvoorziening

Voor een optimaal waterbeheer is vaak een combinatie van maatregelen nodig; bijvoorbeeld peilbeheer middels een stuw in combinatie met peil-gestuurde drainage.

Potentiële voor- en nadelen

Voordelen (+)

Nadelen (-)

• Optimaal waterbeheer door soms zelfs perceel-specifieke maatregelen toe te passen

• Aanpasbaar waterbeheer aan werkzaamheden. Bijvoorbeeld een lager peil tijdens de oogst

• Verminderde afhankelijkheid in het waterbeheer van het waterschap

• Vraagt constante aandacht en monitoring

• Onderhoudskosten

Kosten

Aangezien het hier om een heel veel verschillende maatregelen gaat die allemaal verschillende uitvoeringen, kosten en baten hebben is het niet mogelijk om hier iets over te zeggen.

• Een boerenberging kost €0.20 tot €0.45 per m³

• Peilgestuurde drainage kost €1.300 tot €2.500 per ha

• Ondiepe drainage kost €1.00 tot €2.000 per ha

• Infiltratie en inundatie kost €500 tot €3.000 per ha

• Grondwatergestuurd peilbeheer kost €500 tot €5.000 per ha

• Een stuw kost €1.000 tot €5.000

Ervaring uit het veld

Deelnemer aan project Landbouw op peil:

“Als we de stuwen niet gehad hadden, waren we weken eerder in de droogte stress gekomen”.

Aandachtspunten bij uitvoering

• De grondwaterstand in het perceel is flexibel te sturen door middel van een groot aantal maatregelen. Hiermee kan de agrariër het oppervlaktewaterpeil zelf beïnvloeden en daarmee ook de grondwaterstand.

• Met een zo hoog mogelijk oppervlaktewater peil wordt de grondwaterstand zo lang mogelijk constant gehouden en wordt water langer in het gebied vastgehouden. De sturing is afhankelijk van de weersituatie of -verwachtingen, grondwerkzaamheden of moment in het groeiseizoen. Tijdig anticiperen op deze factoren is essentieel voor een optimaal gebruik.

Effectiviteit

Toepasbaarheid

Achtergrondinformatie

• Maatregelenboekje waterbeheer

• https://edepot.wur.nl/515383