17. Aanpassing van de teeltwijze in relatie tot klimaatverandering

Klimaatrisico – droogte, wateroverlast, temperatuurstijging en ziekten & plagen

Door klimaatverandering wordt de kans op een geslaagde teelt steeds kleiner. Het ene gewas is hier gevoeliger voor dan het andere. Door aanpassing van de teeltwijze kunnen de effecten van bijvoorbeeld verdroging of vernatting tegengegaan worden.

Definities

Door het steeds wispelturiger worden van ons klimaat voldoen de bestaande teeltwijzen van sommige gewassen niet meer. Door het aanpassen van de teeltwijze, bijvoorbeeld op ruggen telen in plaats van vlakvelds of beddenteelt in plaats van ruggenteelt kunnen teeltrisico’s worden beperkt en de slagingskans worden vergroot. Denk hierbij aan:

• Het verkorten van de teelt, bijvoorbeeld door het voorkiemen van aardappelen, of het gebruik van geprimed zaaizaad.

• Het verkorten van de teelt door rassenkeuze; bijvoorbeeld een vroeg aardappelras in plaats van een laat ras

• Het verkorten van de teelt door vroege levering; bijvoorbeeld bij suikerbieten

• Het verkorten van de teelt door het aanpassen van het teeltdoel; bijvoorbeeld snijmais in plaats van korrelmais

• Het telen op ruggen in plaats van volvelds; bijvoorbeeld bij zaaiuien

• Het telen in teeltbedden in plaats van op ruggen; bijvoorbeeld bij aardappelen

Potentiële voor- en nadelen

Voordelen (+)

Nadelen (-)

• Verhoogde oogstzekerheid

• Door teeltverkorting korter last van ziektes als meeldauw en fytoftora

• Effectievere mechanische onkruidbestrijding mogelijk in ruggenteelt

• Kan goed gecombineerd worden met  druppelirrigatie

• Droge of natte jaren laten zich niet voorspellen

• Maatregelen werken kostenverhogend als datgene waarop je wil anticiperen zich niet voordoet

• Soms aangepaste mechanisatie nodig

Kosten

Zaaiuien planten in plaats van zaaien biedt geen kwantitatieve of kwalitatieve voordelen.

Zaaiuien op ruggen geven doorgaans een lagere opbrengst in vergelijking met vlakveldsteelt.

De premies voor het vroeg leveren van suikerbieten compenseren de gemiste groei.

Ervaring uit het veld

Akkerbouwer uit Brabant:

“Bij de bedden bespaarde ik een derde van de beregeningskosten en hield ik meer tijd over om mijn andere gewassen te beregenen”.

Aandachtspunten bij uitvoering

• Aanpassing van het teeltsysteem vraagt soms om aanpassing van de mechanisatie. Door de toenemende wispelturigheid en onvoorspelbaarheid van ons klimaat doen de omstandigheden waarop je je voorbereid soms niet voor. Soms gebeurd precies het tegenover gestelde. Bedenk goed wat de gevolgen zijn in zo’n situatie.

• In sommige gevallen heeft aanpassing van het teeltdoel ook gevolgen voor de afzet, bewaring of het rantsoen van het vee. Denk hier van tevoren goed over na.

Effectiviteit

Toepasbaarheid

Achtergrondinformatie

• Zaaiuien op ruggen

• Beddenteelt aardappelen.pdf

• Rapport: Potentie_van_oogstvervroeging.pdf