9 - Bodembedekking

Deze wiki is in aanbouw. In de komende tijd zullen geregeld updates plaatsvinden door middel van het toevoegen van KPI’s, sectoren en informatie per KPI.

KPI stuurt op

‘Alle landbouwbodems duurzaam beheerd in 2030’ is het overkoepelende beleidsdoel van het Nationaal Programma Landbouwbodems. Daaronder ligt het lange termijndoel om via duurzaam bodembeheer te zorgen dat landbouwbodems gezond blijven of gezond worden.

De bodemgezondheid wordt bepaald door drie aspecten van de bodem, namelijk biologisch, chemisch en fysisch. Waar biologische en chemische bodemgezondheid deels gestuurd worden door andere KPI's, stuurt deze KPI primair op bodembeheer wat ten goede komt voor de fysische bodemgezondheid. Algemeen wordt aangenomen dat rustgewassen (inclusief groenbemesters) en blijvend grasland een positieve invloed hebben op onder andere het verbeteren bodemstructuur, organische stof aanvoer en minder verstoring van de bodem bij de oogst. Het bedekt houden van de bodem beschermt de bodem tegen de impact van regen en wind, en biedt habitat voor (bodem)biodiversiteit. In de melkveehouderij heeft het permanent bedekken van de bodem met blijvend grasland dezelfde positieve effecten op de fysische bodemgezondheid

Relevante sectoren
Open	Open

Definitie KPI

Akkerbouw: Percentage van het jaar dat de bodem bedekt is met rustgewassen en groenbemesters.

Veehouderij: Percentage blijvend grasland

 

Status KPI

Sector	Status KPI

Sector	Status KPI
Open	Open
Open	Open

Uitgebreide definitie

Deze KPI laat zien hoe lang & welk percentage van het bedrijfsareaal de bodem bedekt is met rustgewassen en groenbemesters (akkerbouw) of blijvend grasland (veehouderij).  De duur van de bodembedekking wordt bepaald via satellietbeelden. Deze methode van KPI berekenen is momenteel nog in de validatiefase.

De term rustgewassen wordt binnen verschillende wet- en regelgevingen gebruikt, maar de definitie en bijbehorende gewassenlijsten van rustgewassen verschillen. Dit is verwarrend en vergt dus wat uitleg. Bijvoorbeeld, binnen de mestwetgeving is de definitie dat een rustgewas een niet-uitspoelgevoelig gewas is. Terwijl voor de GLB eco-regeling ‘rustgewassen’ een beknoptere gewassenlijst gebruikt wordt.

In de context van deze KPI is de definitie van een rustgewas -zoals de naam al zegt- een gewas wat de bodem zoveel mogelijk ‘tot rust’ laat komen. Het is dus per definitie geen rooigewas, waarbij de bodem verstoord wordt tijdens het oogsten. Rustgewassen zijn maaigewassen met relatief diepe en intensieve beworteling, wat gunstig is voor het vormen van bodemstructuur.

Wortels scheiden suikers waar (micro)organismen zich mee voeden. De bodemlevenactiviteit rond de wortels, en plakkerige uitscheidingen van zowel wortels als microorganismen, zorgt ervoor dat bodemdeeltjes aan elkaar vast plakken en zo worden bodemkruimels of kluitjes gevormd. Plantenwortels die afsterven en vergaan zorgen voor poriën en dunnen gangen in de bodem. Een grondige beworteling van de bodem draagt dus bij aan het maken van bodemstructuur.

De rustgewassenlijst van de GLB eco-regeling rustgewassen hanteert grotendeels dezelfde definitie. Echter missen er ook gewassen op deze lijst die volgens bovenstaande definitie wel rustgewassen zijn. Bijvoorbeeld verschillende typen grasland. Deze vallen grotendeels onder een andere ecoregeling en staan daarom niet op de lijst voor de rustgewassenregeling.

Op dit moment wordt binnen de BoerenKPI pilots de rustgewassenlijst aangehouden die is opgesteld voor de Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw (BMA). Dit is de eco-regelingen lijst, aangevuld met vlinderbloemige gewassen. Echter, ook hier staan niet alle typen graslandop. Op dit moment wordt nog gezocht naar een goede manier om één lijst met rustgewassen op te stellen die voor zowel de ecoregeling ‘rustgewassen’ als de KPI “Bodembedekking met rustgewassen” gehanteerd kan worden. Dit is echter een work-in-progress en om niet nog een nieuwe lijst rustgewassen in het leven te roepen en de verwarring nog verder te vergroten, is gekozen om de BMA-lijst aan te houden. Deze lijst is te vinden op in de bijlage van de rapportage. 

Meer over deze KPI