Hoofdstuk 11: Kruising
Bakewell (zie hoofdstuk 1) was niet alleen de grondlegger van de praktische fokkerij, maar ook van de eerste gestandaardiseerde rassen. Voor 1850 gebruikte de mens landrassen op de boerderij en voor andere activiteiten. Het waren populaties van dieren die goed aangepast waren aan de omgeving waarin ze werden gehouden. Maar hun kenmerken, hun fenotypen waren erg variabel en de kenmerken van de nakomelingen kon je nauwelijks voorspellen. Bakewell heeft de eerste gestandaardiseerde rassen gefokt naar een rasstandaard en vooraf bepaald fokdoel. Op deze manier leidde selectie op een beperkt aantal kenmerken in een landras tot de creatie van een (gestandaardiseerd) ras.
Definitie
Een ras is een groep dieren binnen een soort die onderling paren en in uiterlijk, prestatie, voorouders of selectiegeschiedenis overeenkomsten vertonen. Veel verschillende definities worden gebruikt om dit concept te omschrijven. Zie hoofdstuk 11.1 voor meer details.
Kruisen zijn kruisingen tussen dieren van verschillende rassen of van verschillende lijnen.
Het kruisen van dieren van verschillende rassen is het systematisch paren van dieren van verschillende rassen als een deel van een goed ontworpen fokprogramma. Wat zijn de voor- en nadelen van het kruisen van rassen in de commerciële rund-, kip-, en varkensfokkerij? In dit hoofdstuk zullen we eerst de theoretische achtergrond uitleggen over het kruisen van rassen en de verschillende kruisingssystemen voordat we de structuur van de fokprogramma’s uitleggen in het volgende hoofdstuk. Kruisen gebeurt na het selecteren van ouders uit verschillende rassen of lijnen (fase 5 uit het onderstaande figuur) en dit is structureel ingebed in een fokprogramma (fase 6).
Veel gestandaardiseerde rassen bij paarden en honden zijn het resultaat van het kruisen van dieren van verschillende rassen (landrassen of gestandaardiseerde rassen) in combinatie met een strenge selectie onder de gekruiste dieren voor kenmerken van de rasstandaard. Dus, consequente selectie voor specifieke kenmerken heeft geleid tot het ontstaan van een grote variatie aan rassen binnen gedomesticeerde soorten. Rassen verschillen in kenmerken en voor specifieke productiedoelen. Daarbij kan het nodig zijn om de kenmerken van verschillende rassen te combineren. Daarom worden rassen soms gekruist. Bijvoorbeeld in tropische landen is een koeienras met een hoge tekenresistentie gekruist met een exotisch ras met een hoge productie om dieren met een gemiddelde productie en tekenresistentie te verkrijgen.