Insecten

In het kort

In het kort

Er zijn verschillende soorten insectenlarven die kunnen groeien op mest. Insecten zetten nutriënten om in hoogwaardige eiwitten. Op deze wijze zouden insecten kunnen bijdragen aan een circulaire voedselketen. Aanpassingen in regelgeving zijn hiervoor nodig. De optimale kweekomstandigheden zijn afhankelijk van het soort insect.

Insecten, larven

Kringloop van insectenproductie. Het figuur laat zien dat insecten gebruikt zouden kunnen worden in diervoeding en humane consumptie. Insecten frass kan gebruikt worden als meststof in de tuin- en akkerbouw. Organische biomassa en mest dat overblijft nadat de insecten en het frass door mensen en dieren zijn gebruikt kan vervolgens dienden als voedsel voor insectenkweek. Insecten en frass kunnen door middel van bioraffinage worden gebruikt als ingrediënten in voeding en diervoeder, als non-food ingrediënten en in farmacie/chemicaliën. Er is te zien dat een groot deel van de producten in de kringloop blijft.

Doel techniek

Doel techniek

Insecten(-larven) kunnen afhankelijk van de soort worden gekweekt op reststromen als mest. Hierdoor wordt de kwaliteit van biomassa opgewaardeerd. Mest wordt hiermee omgezet in enerzijds gegroeide larven, die veel en hoogwaardig eiwit bevatten, en anderzijds frass, de mest van de insecten. Frass is een waardevolle meststof met een hoog drogestofgehalte.

Op dit moment mogen op organisch afval en dierlijke bijproducten zoals mest geteelde insecten nog niet worden gebruikt als veevoer of voedingsmiddel.

Omschrijving techniek

Omschrijving techniek

Vaak worden de larven in bakken gekweekt. Ze groeien bij relatief hoge temperaturen (rond ongeveer 30°C) en een hoge luchtvochtigheid (> 70%). Verschillende soorten insectenlarven kunnen groeien op substraat dat bestaat uit afvalstromen, dierlijke bijproducten en mest.

Voorbeelden van insecten zijn de zwarte soldaatvlieg (black soldier fly), de gewone huisvlieg en meelwormen. De larven van deze vliegen laten veelbelovende resultaten in groei zien als ze gevoerd worden met onder andere pluimvee- en varkensmest. De groeisnelheid is afhankelijk van de samenstelling van het substraat. Zo zijn de gehalten aan koolhydraten, eiwitten en vetten van belang. Bij de zwarte soldaatvlieg wordt een vochtgehalte van 70-80% geadviseerd.

Het kweken van insecten is een vrij nieuw concept dat nog niet op grote schaal in de praktijk wordt toegepast.

Ingaande meststromen

Ingaande meststromen
Kippenmest Koeienmest Varkensmest

(Uitgaande) eindproducten

(Uitgaande) eindproducten

Als de larven volgroeid zijn, kan het vet, eiwit en chitine uit de larven gebruikt worden voor verschillende toepassingen.

Frass bestaat uit uitwerpselen van insecten, huidjes van insecten en restmateriaal van het voer dat de insecten hebben gegeten. Het bevat chitine en andere nutriënten zoals stikstof, fosfor en kalium. Chitine is een stof, waarvan geclaimd wordt dat het de weerbaarheid van planten tegen infecties verhoogd. Frass kan daardoor bijdragen aan het verbeteren van de bodemkwaliteit en plantengroei. In de regelgeving valt het onder dierlijke mest. De insectenmest kan ook vergist worden.

Bronnen en interessante links

Bronnen en interessante links

Barragán-Fonseca, K., Nurfikar, A., Van de Zande, E., Wantulla, M., Van Loon, J., De Boer, W., & Dicke, M. (2022). Insect frass and exuviae to promote plant growth and health. Trends in Plant Science, pp. 1-9. Opgehaald van https://edepot.wur.nl/565810

Beitema, N. (27 februari 2023). Insecten kweken op mest. Opgeroepen op 23 oktober 2023, van Rijksuniversiteit Groningen: https://www.rug.nl/about-ug/latest-news/news/archief2023/nieuwsberichten/0227-insecten-kweken-op-mest-beukeboom

Cammack, J., Miranda, C., Jordan, H., & Tomberlin, J. (2020, 10 15). Upcycling of manure with insects: current and future prospects. Journal of Insects as Food and Feed, pp. 605-619. Opgehaald van https://www.wageningenacademic.com/doi/epdf/10.3920/JIFF2020.0093?role=tab

Coudron, C. (2023). Rentabiliteit insectenkweek. Opgeroepen op 4 september, 2023, van Inagro: https://inagro.be/teelt-en-dier/dieren/insecten/rentabiliteit-insectenkweek

De Koker, J., Pieters, J., & Van Linden, V. (2015, 5 22). Insecten als potentiële mestverwerkers? Management & Techniek, pp. 34-35. Opgehaald van https://edepot.wur.nl/345231

European Union. (2021). Commission Regulation (EU) 2021/1372 of 17 August 2021 amending Annex IV to Regulation (EC) No 999/2001. Luxembourg: European Union. Opgehaald van https://www.stradalex.eu/en/se_src_publ_leg_eur_jo/toc/leg_eur_jo_3_20210818_295/doc/ojeu_2021.295.01.0001.01

Frooninckx, L. (2023, 27 april). Thomas More hogeschool: Frass van insecten als duurzame bodemverbeteraar. Opgeroepen op 31 augustus, 2023, van Landbouwleven:

IPIFF. (2022). EU Legislation. Opgehaald van IPIFF:

Oonincx, D., Van Huis, A., & Van Loon, J. (2015). Nutrient utilisation by black soldier flies fed with chicken, pig, or cow manure. Journal of Insects as Food and Feed: 1 (2)- Pages: 131 - 139. Opgehaald van

VCM vzw. (2022). Biologische verwerking van mest. Opgehaald van VCM:

Wageningen University & Research. (14 april 2022). Mest en maaisel voor insectenkweek. Opgeroepen op 23 oktober 2023, van WUR:

Wevers, K., Hol, S., Meijvogel, D., Van der Weide, R., & Gollenbeek, L. (2021). Mogelijke mest behandelingen op bedrijfsniveau. Wageningen Research, Rapport WPR-816. 32 pp.; 14 fig.; 1 tab.; 38 ref. Opgehaald van https://edepot.wur.nl/584504

Op de website van Inagro staat meer informatie over het kweken van insecten, waaronder kweekhandleidingen, haalbaarheidstools en videolessen.

International Platform of Insects for Food and Feed (IPIFF)

Interreg project ‘Entomospeed’

Dossier van Wageningen University & Research over insecten als voedsel en veevoer

Informatie over insecten als veevoer of mestverwerker

Artikel ‘Grootschalige insectenkweek op mest is goed mogelijk’