Limonadewespen

De limonade- of papierwespen horen bij de groep van sociale wespen (Vespidae) waarvan een koningin aan het hoofd staat van een nest met een paar honderd werksters.

In Nederland rekenen we daar zo'n 10 soorten toe. De geel met zwart getekende wespen zijn 12 tot 30 mm lang, hebben 2 paar in de lengte gevouwen vleugels, een wespen-taille en duidelijke sprieten. Bij gevaar of verstoring kunnen zij pijnlijk steken.

Alleen de koninginnen van limonadewespen overwinteren in een oud muizenhol, in houtstapels of onder dakpannen. In het voorjaar bouwen zij een klein, kunstig nestje van 'papier' dat zij maken van gekauwde houtvezels en speeksel. Na enkele weken komen de eerste nakomelingen uit, en deze werksters gaan meehelpen om het nest te vergroten en om de larven in de raten te verzorgen. Die larven worden gevoerd met allerlei insecten die de werksters vangen en fijnkauwen. Nesten kunnen tot honderden werksters omvatten, die bij verstoring van het nest een massale aanval kunnen doen. De grote, rood-oranje gekleurde hoornaar nestelt vaak in holle bomen en heeft een slechte reputatie, maar is weinig agressief.

Vanaf augustus raakt het wespenvolk langzaam in verval en worden er minder eitjes gelegd. Veel werksters gaan op zoek naar zoetigheid en vormen dan een lastige plaag op rijp fruit en overal waar zoetigheid te vinden is (terrassen!). In de herfst sterft het nest met werksters en darren uit en overwinteren alleen de bevruchte koninginnen.

Voor het voeden van hun larven verzamelen de werksters grote aantallen insecten die ze van bloemen, bomen en struiken plukken. Die worden fijngekauwd en aan de larven gevoerd. De wespen zelf bezoeken bloemen om nectar te eten voor hun eigen energiebehoefte. Later in het jaar wordt die behoefte aan suikers gehaald uit rijp fruit, honingdauw, enz. Door de omvang van hun volken kunnen wespennesten bijdragen aan het opruimen van talrijk voorkomende insecten, zoals rupsen- en vliegenplagen. Maar hun invloed is vermoedelijk beperkt. Ondergrondse nesten in de boom- en fruitteelt en de talrijke wespen op rijp fruit vormen soms overlast voor werknemers in de land- en tuinbouw.