10.2: Compensatieparingen (2024)

Een cruciaal moment in de fokkerij is het paren van moeders en vaders om de volgende generatie dieren te produceren. Voor de paring heeft de eigenaar van de vrouwelijke dieren zijn dieren geëvalueerd en die geselecteerd met het oog op zijn fokdoel. En hij heeft een aantal mannelijke dieren geselecteerd die voldoen aan zijn fokdoel en waarvan verwacht wordt dat ze het gemiddelde genetische en fenotypische niveau van zijn dieren verbeteren. Dan blijft de vraag: welk vrouwelijk dier paar ik met welk mannelijk dier?
In de praktijk gebruiken fokkers vaak compensatie paringen. De tekortkomingen in bepaalde eigenschappen van een geselecteerd vrouwelijk dier worden gecompenseerd door de keuze van een geselecteerd mannelijk dier dat uitblinkt in deze eigenschappen. Van de nakomeling wordt verwacht dat het niet de tekortkomingen van de moeder heeft.
Hoewel dit heel logisch klinkt, is er echter geen garantie dat alle paringen succesvol zullen zijn! Op individueel niveau zijn er een aantal factoren die van invloed kunnen zijn op het verwachte resultaat van de partnerkeuze:

1. Mendelian sampling. Het feit dat een vader en een moeder 50 procent van hun allelen doorgeven aan hun nakomelingen en je niet kunt voorspellen welke 50 procent. Dit introduceert een kansfactor, zelfs als je de fokwaarde van de vader en moeder heel nauwkeurig kent.

2. Pleiotrope (één gen beïnvloedt meerdere eigenschappen) en epistatische effecten (gen-gen-interacties). Het is mogelijk dat een eigenschap, bijvoorbeeld de kwaliteit van de benen, wordt beïnvloed door een gen dat interacteert met een ander gen. Als een van die genen het verkeerde allel heeft bij de nakomelingen, worden de benen niet verbeterd.

3. Hoe nauwkeurig is de informatie waarop de selectiebeslissing is gebaseerd? Is bijvoorbeeld genetica of management verantwoordelijk voor de waarde van een kenmerk? Je moet jezelf dergelijke vragen vooral stellen bij afwezigheid van een nauwkeurige fokwaarde.

Dus: het toepassen van compensatie paring houdt in dat je het beste mannelijke dier voor individuele vrouwelijke dieren vindt om haar tekortkomingen te compenseren in de nakomeling.
Compensatie paring kan effect hebben op individuele paringsresultaten, maar selectie bepaalt de toename van het kudde- en het populatieniveau.

Een voorbeeld van een paringssysteem voor melkrassen, dubbeldoel rassen en melkgeiten aAa® met compensatie-elementen werd in 1950 gecreëerd door de Amerikaanse Holstein-fokker en keurmeester Bill Weeks en wordt toegelicht in hoofdstuk 10.2.1. In 10.2.2 wordt het SAP-paringssysteem van CRV voor melkkoeien uitgelegd dat is ontwikkeld om bij geplande paringen de zwakke eigenschappen van een koe te compenseren met de sterke eigenschappen van een stier.