1.4.1 Vereisten voor domesticatie (2024)
- Kor Oldenbroek
- Tessa Jacobs
Domesticatie is niet altijd succesvol. Een voorbeeld hiervan is de zebra die op na meerdere pogingen nog steeds niet gedomesticeerd is. De zebra is nauw verwant met het paard en de ezel en de diersoort overleeft en reproduceert wel in gevangenschap, maar met uitzondering op wat unieke gevallen na is de diersoort nog steeds niet succesvol getemd. Verschillende generaties zebra's, die opgegroeid en gehouden zijn in gevangenschap, zijn nog steeds niet tam genoeg om bereden te worden. Hoe kan dit eigenlijk? Men is hier niet helemaal zeker van, maar het lijkt erop dat deze diersoort niet kan voldoen aan de lijst met voorwaarden voor een succesvolle domesticatie. De zebra voldoet niet aan één of meerdere van deze voorwaarden.
Deze voorwaarden zijn:
De dieren moeten zich kunnen aanpassen aan een type voedsel dat door de mens wordt aangeboden. Dit voedsel kan verschillend zijn van wat de dieren gewend zijn in het wild.
De dieren moeten kunnen overleven en voortplanten in relatieve kleine leefomgevingen waarin ze gevangen zijn. Dieren die een grote territorium nodig hebben zijn dan ook niet geschikt voor domesticatie.
De dieren moeten van nature kalm zijn. Zeer schichtige of vluchtige dieren zullen makkelijker ontsnappen.
De dieren moeten de mens uiteindelijk kunnen zien als hun meerdere, wat betekent dat ze in een flexibele sociale hiërarchie moeten kunnen leven.
Diersoorten die niet aan al deze voorwaarden voldoen, zijn erg lastig om te domesticeren.
Desalniettemin is een aanzienlijk aantal diersoorten in de loop van de jaren gedomesticeerd en dit aantal groeit nog steeds. Het begin van domesticatie is waarschijnlijk voornamelijk gedreven door natuurlijke selectie: de dieren die het gemakkelijkst te houden waren, hadden meer kans om zich voort te planten. Echt selectief fokken is dan ook een relatief nieuw concept.