Smeul - tulp

Omstreeks of kort na de bloei verwelken de planten plotseling, waarbij de bladeren paarsrood worden. De stengel wordt zacht en rot en krijgt een grijsachtige kleur, het eerst op de grens van grond en lucht of in het stengelgedeelte binnen de geplante bol. 

Dit rot zet zich voort in het gehele ondergrondse stengelgedeelte. Het zieke weefsel is bedekt met een viltachtige laag van grijswit schimmelweefsel en wordt donkergrijs tot zwart. Meestal zijn op en in het zieke weefsel kleine, glanzende, zwarte sclerotiën in grote aantallen aanwezig. De bolrokken worden licht-violetgrijs, de wortels sterven af en de stengel verschrompelt. De aantasting verloopt vaak zo heftig dat geen jonge bollen worden gevormd. Indien dit nog wel gebeurt, wordt bij aantasting ervan de witte huid plaatselijk lichtbruin en zacht en de onderliggende rok grauw en eveneens zacht; beide scheuren gemakkelijk. Dit symptoom doet enigszins denken aan aantasting door Rhizoctonia solani (zie ‘Rhizoctonia-ziekte’).

Het ziektebeeld kan gemakkelijk worden verward met dat van ‘zwartbenigheid’. Bij zwartbenigheid komen echter geen sclerotiën voor, maar wel platte, dofzwarte korstjes van verdroogd schimmelweefsel.

De schimmel is tot nu toe alleen bekend als parasiet van tulpen, Allium en Fritillaria meleagris. De sclerotiën zijn glanzend zwart, plat, en rond tot ovaal met een diameter van 1-2 mm en kunnen aaneengroeien. De schimmel groeit - weliswaar zeer langzaam - al bij 5°C, is tamelijk actief bij 9°C en groeit het snelst bij 17-20°C.

Smeul komt weinig voor en dan in hoofdzaak op zavel- en kleigrond. De plekken met aangetaste planten zijn aanvankelijk klein en breiden zich slechts langzaam uit. De schimmel blijkt zich in zandgrond slecht te kunnen handhaven. Indien de ziekte daar wordt gevonden, is hij ontstaan vanuit besmet plantmateriaal dat van elders komt.

• Aangetaste planten met omringende grond verwijderen.

• Plantgoed pellen, uitzoeken en ontsmetten volgens geldende adviezen.